Giá trị của gỗ đàn hương được quyết định bởi yếu tố nào?
Để bắt đầu, chúng ta hãy hiểu thế nào là gỗ đàn hương có giá trị cao, và để đạt được chất lượng như thế thì đàn hương cần trải qua hành trình như thế nào. Đầu tiên, bởi vì tâm gỗ là nơi duy nhất tích lũy tinh dầu, nên giá trị của cây đàn hương sẽ được quyết định bởi trọng lượng tâm gỗ, nồng độ tinh dầu và tỷ lệ thành phần bên trong nó. Vì thế, biết được thời điểm tâm gỗ hình thành và phương pháp thúc đẩy tỷ lệ tạo tâm gỗ cao vẫn là một đề tài quan trọng “làm khó” nhiều nhà khoa học cho đến ngày nay.
Tinh dầu đàn hương được cấu thành từ khoảng 125 thành phần hóa học, trong đó α-santalol và β-santalol chiếm phần lớn. Đây là 2 thành phần chịu trách nhiệm chính cho đặc tính chữa lành và hương thơm đặc biệt của gỗ đàn hương. Tỷ lệ Santalol càng lớn, chất lượng tinh dầu càng vượt trội, giá trị cây đàn hương càng cao.
Quá trình hình thành kỳ diệu của tâm gỗ đàn hương
Đây là phần Tĩnh cho là thú vị nhất khi tìm hiểu về quá trình sinh trưởng của đàn hương.
Thứ nhất, trước kia Tĩnh nghĩ rằng cây đàn hương sản sinh ra “dòng chảy nhựa sống” đẹp đẽ đến thế, chắc hẳn phải được nuôi dưỡng ở vùng đất màu mỡ tơi xốp. Hóa ra sự thật hoàn toàn ngược lại. Những người nông dân giàu kinh nghiệm nhất cho biết, cây đàn hương phát triển tâm gỗ nhanh nhất, có hương thơm tốt nhất với hàm lượng tinh dầu cao nhất lại đặc biệt có nguồn gốc từ vùng đất đá nông, khô hạn, hơn là cây được trồng trên đất đai phì nhiêu. Cụ thể thời gian thu hoạch dự kiến ở vùng đất đá khô là 15 – 20 năm, trong khi ở vùng màu mỡ, mưa nhiều lại mất đến 30 – 40 năm.
Thứ hai, “sự sống nảy sinh từ cái chết” có thể là một cụm từ đẹp để miêu tả quá trình hình thành tâm gỗ đàn hương. Nói một cách khoa học, theo kiến thức hiện nay, khi các mô gỗ thứ cấp (xylem) già và chết đi, không còn làm nhiệm vụ vận chuyển nước và chất dinh dưỡng được nữa, thì phần gỗ đó sẽ hình thành nên tâm gỗ đàn hương. Thật kỳ diệu đúng không? Từ nơi gọi là “đã chết” ấy, lại ươm lên những giọt vàng của sự sống, của thứ tinh chất mang đến sự chữa lành cho bao người. Mặt khác, sự hình thành tâm gỗ đàn hương cũng là một cách để đàn hương bảo vệ chính mình, ngăn không cho sâu bệnh xâm nhập phá hoại nhờ tinh dầu tiết ra có tính xua đuổi côn trùng.
Khi nào thì tâm gỗ đàn hương hình thành & có thể thu hoạch?
Thời điểm và tốc độ hình thành tâm gỗ có sự khác nhau giữa mỗi loài và giữa từng cây riêng lẻ trong cùng một loài, tùy theo điều kiện tự nhiên. Thông thường, tâm gỗ bắt đầu hình thành sau 5-6 năm, hoặc có khi muộn hơn là 7-10 năm và đạt ngưỡng trưởng thành hoàn toàn ở tuổi 30-60.
Trung bình cây 15 năm tuổi đã có thể thu hoạch tâm gỗ. Tuy nhiên ở thời điểm này, khối lượng tâm gỗ vẫn còn ít và chất lượng tinh dầu vẫn chưa đạt tiêu chuẩn của ISO 3518:2002 (1). Vì thế thông thường, để thu hoạch và đưa đàn hương lên sàn giao dịch quốc tế, doanh nghiệp phải kiên nhẫn đợi từ 27 đến 30 năm để tâm gỗ đạt đủ “độ chín”.
Tại sao không thể “ép chín” hay tạo gỗ đàn hương nhân tạo như trầm hương?
Khác với trầm hương được hình thành từ vết thương trong cây dó bầu, việc cố tạo vết thương ở cây đàn hương để kích thích hình thành tâm sẽ không mang lại chút kết quả tích cực nào cả, ngược lại còn có thể gây hại. Đối với đàn hương, điều quan trọng nhất nó cần là thời gian, và chỉ thời gian mà thôi. Bởi xét cho cùng, quá trình hình thành tâm gỗ đàn hương là quá trình của sự lão hóa.
Khi tạo vết thương nơi đàn hương, cây sẽ ngay lập tức xảy ra phản ứng căng thẳng. Nói cho dễ hiểu, tương tự như vết thương con người, cây sẽ tiết ra hóa chất để bảo vệ vết thương, để ngăn cho vết thương không bị vi trùng xâm nhập. Và mặc dù các chất tiết ra có chung một số đặc điểm hóa học với các chất hình thành nên tâm gỗ, nó không bao giờ là tâm gỗ thực sự. Chưa kể, điều này còn dẫn đến các hậu quả như: côn trùng gây hại và nấm xâm nhập vào bên trong từ vết thương khiến chất lượng tinh dầu kém hoặc thậm chí, cây có thể chết. Những khúc gỗ đàn hương chất lượng sẽ chỉ đến từ cây gỗ sinh trưởng khỏe mạnh bình thường chứ không bao giờ là từ cây bị thương.
Xin kết lại chủ đề hôm nay bằng câu văn của nhà văn Nguyễn Khải: “Sự sống nảy sinh từ trong cái chết, hạnh phúc hiện hình từ những hy sinh gian khổ. Điều cốt yếu là phải có sức mạnh để vượt qua những ranh giới ấy.” Quá trình hình thành tâm gỗ đàn hương chính là một hành trình như thế. Dẫu sinh trưởng ở nơi khô hạn cằn cỗi, đàn hương vẫn vượt qua mọi áp lực mà nuôi dưỡng trong mình điều tinh túy nhất. Và chúng ta cũng thế, dẫu phải trải qua bao nhiêu khó khăn, cũng hãy đừng bỏ cuộc mà mạnh mẽ trưởng thành, tưới mát cuộc đời bằng những điều đẹp đẽ nhất như đàn hương bạn nhé.
Nếu bạn đang cần tìm mua một chiếc vòng tay gỗ đàn hương chất lượng cao thì hãy đừng ngần ngại mà nhắn tin ngay cho Tĩnh nha!
__ Chú thích:
(1): ISO 3518:2002: Tiêu chuẩn về chất lượng dầu gỗ đàn hương Album Santalum đặt ra bởi ISO – Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế
Tài liệu tham khảo:
- Variations in Growth, Heartwood and Oil Content of Commercial Sandalwoods (trang 119 – 123)
- Sandalwood Based Agroforestry Systems (trang 78)
- Capacity building training program on Sandalwood for Karnataka forest department
- Tree and heartwood growth, and heartwood properties
- Enhancing the formation of heartwood in Sandalwood in Vanuatu
- Pruning Effects on the Health of Indian Sandalwood (Santalum album Linn) in Agroforestry Conditions of South India