Có hơn 15 loại gỗ đàn hương khác nhau được tìm thấy trên thế giới, tuy nhiên chỉ một trong số chúng hình thành nên tâm gỗ thấm đẫm hương thơm đặc trưng có thể lưu giữ trong nhiều thập kỷ. Trong đó, đàn hương Ấn Độ (Album Santalum) và đàn hương Úc (Santalum Spicatum) là hai chủng loài đàn hương quan trọng nhất và được thế giới săn lùng nhất.
Bài viết được lược dịch từ chia sẻ của Tiến sĩ Dhanushka Hettiarachchi – nhà hóa học và là chuyên gia về gỗ đàn hương, cùng một số thông tin bổ sung từ các báo cáo khoa học mà Tĩnh tra cứu.
Gỗ đàn hương Ấn Độ – Vua của núi rừng
So sánh với tất cả loại đàn hương, điều khiến gỗ đàn hương Ấn Độ độc đáo nhất chính là vì nó chứa đến 70-90% nồng độ Alpha và Beta Santalol, gấp 3 lần so với bất kỳ loại đàn hương nào khác.
Alpha Santalol là chất phụ trách tính chất trị liệu của đàn hương, Beta Santalol mang đến cho đàn hương mùi hương đặc trưng tuyệt đẹp. Đây là lý do khiến đàn hương Ấn Độ được mệnh danh là “Vua của các loại gỗ”; có thể nhận biết qua hương thơm ngọt ngào, ấm áp, đậm mùi kem sữa cùng vẻ ngoài của tinh dầu tựa như “vàng lỏng”, hơi nhớt và trong suốt.
Gỗ đàn hương Ấn Độ (S.Album) có nguồn gốc từ Nam Ấn Độ, Sri Lanka, Timor Leste và Indonesia. Ngày nay nó cũng được trồng ở miền bắc Australia, nơi bắt nguồn của một trong những đồn điền gỗ đàn hương lớn nhất thế giới từ năm 1999.
Dẫu có một lịch sử lâu dài và thiêng liêng, gỗ đàn hương Ấn Độ đã từng gặp phải nhiều thách thức trong quá khứ. Tình trạng buôn bán bất hợp pháp và khai thác quá mức đã khiến loài này trở nên vô cùng khan hiếm vào đầu những năm 1990 và được Liên minh Bảo tồn Quốc tế (IUCN) liệt vào danh sách dễ bị tổn thương vào năm 1998. Tuy nhiên, tin mừng là hiện nay nguồn cung đàn hương Ấn đã dồi dào hơn nhờ các đồn điền gỗ đàn hương được canh tác tốt bởi Quintis – công ty dẫn đầu toàn cầu về cung cấp nguyên liệu gỗ đàn hương Ấn Độ và Úc bền vững ở miền Bắc nước Úc, nơi có hơn 5,5 triệu cây đàn hương sinh trưởng trên 12,000 HA.
Nhờ nguồn cung bền vững mà nhu cầu về dầu và bột gỗ đàn hương tăng mạnh, bởi đây là 2 thành phần mang đến vô số ứng dụng trong ngành thẩm mỹ và chăm sóc cá nhân. Đàn hương là một thành phần đa năng tuyệt vời, đã được chứng minh có thể làm giảm các dẫu hiệu lão hóa, bảo vệ da khỏi tác động xấu từ ô nhiễm môi trường, tia UV/ánh sáng xanh, đồng thời làm sáng và dịu da khỏi bị kích ứng. Một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Cosmetics phát hiện ra dầu gỗ đàn hương Ấn Độ là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ gấp 30-40% so với vitamin E.
Khi xét đến ngành công nghiệp nước hoa, gỗ đàn hương Ấn Độ là thành phần được thèm muốn nhất trong gia đình gỗ đàn hương để tạo ra hương gỗ cuối mềm mại. Nó là chất cố định hương hoàn hảo, mang đến cho nước hoa chiều sâu, độ phức tạp, cũng như khả năng hòa hợp hoàn hảo với các nhóm hương khác bao gồm hương hoa, gia vị, xạ hương và hổ phách. Đặc biệt, dầu gỗ đàn hương Ấn Độ không hề có thành phần gây dị ứng, an toàn cho mọi loại da theo IFRA (Hiệp hội nước hoa Quốc tế), khác với dầu gỗ đàn hương Úc có sự hiện diện của E-farnesol, một thành phần có khả năng gây dị ứng với một số ít làn da nhạy cảm.
Gỗ đàn hương Úc – Một loài cây bản địa
Nếu đàn hương Ấn Độ là vua của các loại gỗ thì đàn hương Úc chính là hoàng tử. Đúng như tên gọi, gỗ đàn hương Úc có nguồn gốc từ các khu vực bán khô cằn Tây Nam nước Úc. Cộng đồng người Noongar, Yamatji, Wankai và Martu ở Tây Úc là những nhóm người bản địa đầu tiên hưởng lợi từ đặc tính chữa lành của gỗ đàn hương trong nhiều thế kỷ.
Hạt của cây đàn hương được đánh giá cao vì tính linh hoạt của nó. Người lớn tuổi nhai hạt để tạo thành hỗn hợp sệt, giúp giải phóng các hoạt chất điều trị các bệnh về da, vết thương cũng như đau nhức khớp; trong khi đó gỗ được đốt để đuổi muỗi.
Gỗ đàn hương Úc mọc chủ yếu ở các vùng hoang dã Tây Úc, tại các khu vực do Ủy ban Lâm sản Tây Úc (FPC) quản lý; bên cạnh đó cũng tồn tại các đồn điền riêng ở Tây Úc. FPC quản lý việc bảo tồn, thu hoạch và trồng cây đàn hương Úc. Mỗi năm, FPC phân phối hơn 5 triệu hạt giống trên khoảng 20.000 HA đất, đảm bảo nguồn cung gỗ đàn hương Úc sẽ được bền vững trong tương lai.
Về đặc tính, gỗ đàn hương Úc chứa khoảng 20 – 40% tổng lượng santalol. Tỷ lệ Santalol thấp hơn này là yếu tố chính để phân biệt đàn hương Ấn Độ và đàn hương Úc. Những năm gần đây, dầu gỗ đàn hương Úc cũng đã được thêm vào công thức nhiều loại nước hoa cao cấp. Trong khi vẫn giữ lại hương gỗ cuối cổ điển của đàn hương, gỗ đàn hương Úc mang đến một hương vị khứu giác xanh và tươi mát hơn, khác với vị ngọt kem sâu, tông đất của gỗ đàn hương Ấn. Vì lẽ đó, nó vẫn là một thành phần phổ biến trong nước hoa, mang đến trải nghiệm hương thơm khác với gỗ đàn hương Ấn.
Lời kết:
Cả gỗ đàn hương Ấn Độ và gỗ đàn hương Úc đều có lịch sử sử dụng lâu dài, mỗi loại đều có những đặc điểm khứu giác và chức năng riêng, đồng thời cùng được sử dụng ở các mức độ khác nhau trong ngành công nghiệp nước hoa, hương liệu và mỹ phẩm. Ngày nay, tiềm năng mang đến lợi ích sức khỏe của gỗ đàn hương vẫn đang được khai thác, với nhiều nghiên cứu đặc biệt tập trung vào hiệu quả của gỗ đàn hương Ấn Độ. Tuy nhiên, chỉ cần dựa vào các văn bản cổ xưa lẫn những nghiên cứu gần đây để đi đến kết luận rằng: Gỗ đàn hương quả thực là một thành phần chăm sóc sức khỏe quý giá và hoàn mỹ từ thiên nhiên.